ماجرای کریپتولند به کجا رسید؟ راهنمای مالباختگان برای نحوه بازگرداندن دارایی
سقوط یک پلتفرم مالی بزرگ همیشه یک اتفاق تکان‌دهنده است؛ اما اگر این اتفاق در دنیای ارزدیجیتال که قانون‌های مشخصی ندارد بیفتد، آسیب‌ها و دردسرهایش برای کاربران می‌تواند خیلی بیشتر و سخت‌تر باشد. به عنوان مسئول میهن سیگنال، با تجربه‌ای که در این حوزه دارم، دیده‌ام که فضای ارزدیجیتال در کنار فرصت‌های بزرگ، خطرات جدی‌ای هم دارد که معمولاً زمانی دیده می‌شوند که دیگر خیلی دیر شده است.
داستان صرافی کریپتولند یکی از نمونه‌های هشداردهنده و مهم در دنیای ارزدیجیتال است؛ ماجرایی واقعی که زندگی و سرمایه ده‌ها هزار ایرانی را دگرگون کرد. این مقاله گزارشی کامل و مستند از این پرونده است؛ از آغاز پرهیاهوی فعالیت صرافی تا فروپاشی ناگهانی آن. تمرکز اصلی ما بر سه موضوع مهم برای مالباختگان است: رأی نهایی دادگاه، روند پیچیده بازپرداخت دارایی‌ها، و نکات آموزنده‌ای که می‌تواند در آینده از بروز اتفاقات مشابه جلوگیری کند.
آغاز و سقوط اولیه صرافی کریپتولند
برای درک درست وضعیت فعلی، لازم است ابتدا بررسی کنیم که فعالیت پلتفرم کریپتولند چگونه آغاز شد و چه عواملی باعث سقوط ناگهانی آن شدند.
فعالیت‌های کریپتولند و ماجرای جنجالی توکن BRG
کریپتولند در سال ۲۰۱۷ فعالیت خود را در حوزه بلاک‌چین آغاز کرد و تحت نام رسمی شرکت «یکتا اکسیر سبز» ثبت شده بود. این صرافی در مدت کوتاهی توانست به یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین صرافی‌های ایران تبدیل شود. بیش از ۲۰۰,۰۰۰ کاربر به آن جذب شدند و حتی به دلیل طراحی سایت تجاری‌اش، جوایزی نیز دریافت کرد.
اما یکی از بخش‌های اصلی فعالیت آن، مشکلات جدی‌ای در بطن خود داشت. بنیان‌گذار این صرافی، سینا استوی، پروژه‌ای به‌نام بریج (Bridge) راه‌اندازی کرد و توکن آن یعنی BRG را به عموم مردم فروخت.
از نگاه حرفه‌ای، این توکن دارای تمام نشانه‌های یک پروژه مشکوک و کلاهبردارانه بود. تبلیغات وسیع و وعده‌های بزرگ داده می‌شد، اما این توکن هیچ پشتوانه واقعی، کاربرد مشخص یا ارزش بنیادی نداشت. بعدها، پلیس فتا (پلیس جرائم سایبری ایران) نیز این موضوع را تأیید کرد و به‌طور رسمی BRG را پروژه‌ای کلاهبرداری و مبتنی بر دستکاری مصنوعی قیمت اعلام کرد. این توکن حتی مجوزی از بانک مرکزی ایران نداشت.
تعطیلی ناگهانی و بازداشت سینا استوی
در اردیبهشت ۱۳۹۹ (مه ۲۰۲۰ میلادی)، همه چیز به‌طور ناگهانی فرو ریخت. پلتفرم کریپتولند بدون هیچ‌گونه اطلاع قبلی تعطیل شد و دارایی کاربران مسدود گردید. این اتفاق شوک بزرگی به جامعه کاربران وارد کرد و موجی از نگرانی و خشم به‌راه افتاد.
یک سال بعد، در اردیبهشت ۱۴۰۰ (مه ۲۰۲۱)، سینا استوی بازداشت شد. اتهامات مطرح‌شده علیه او بسیار سنگین بود، از جمله اخلال در نظام اقتصادی کشور و فعالیت غیرمجاز در زمینه ارزدیجیتال از طریق یک صرافی بدون مجوز. [منبع]
دستگیری سینا استوی منبع
روند قضایی – جلسات دادگاه و اتهامات مطرح‌شده
پرونده قضایی مربوط به کریپتولند بسیار پیچیده و گسترده بود. این پرونده هم متهمان زیادی داشت و هم شمار بسیار زیادی از افراد زیان‌دیده را درگیر خود کرده بود.
متهمان اصلی و فهرست اتهامات
طبق اعلام رسمی سایت دادگستری، رسیدگی به این پرونده در شعبه پنجم دادگاه ویژه رسیدگی به جرائم اقتصادی تهران انجام شد. متهم اصلی این پرونده، سینا استوی بود، اما افراد دیگری همچون مهدی استوی، حسن گل‌محمدی و جواد ارزه دل نیز در مظان اتهام قرار گرفتند.
اتهامات مطرح‌شده علیه این افراد طبق گزارش مهرنیوز، سنگین بود:
- تشکیل شبکه سازمان‌یافته با هدف اخلال در نظام اقتصادی کشور
- راه‌اندازی صرافی ارزدیجیتال بدون مجوز قانونی
- خیانت در امانت از طریق برداشت غیرمجاز از دارایی کاربران
- جعل اسناد رسمی و مدارک قانونی
ابعاد گسترده پرونده: ده‌ها هزار شاکی خصوصی
ابعاد این پرونده از نظر تعداد شاکیان و میزان خسارت‌ها بسیار بزرگ و بی‌سابقه است. طبق گزارش‌های رسمی، بیش از ۵۱ هزار نفر به‌عنوان شاکی خصوصی در این پرونده ثبت شده‌اند. ارزش مجموع مطالبات این افراد نیز بیش از ۳۰۰ میلیون دلار آمریکا و ۳۶ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این موضوع، پرونده کریپتولند را به یکی از بزرگ‌ترین پرونده‌های جرائم مالی در تاریخ معاصر ایران تبدیل کرده است.
تلاش برای بازپرداخت و جبران خسارت مالباختگان
برای هزاران نفری که سرمایه خود را در صرافی کریپتولند از دست داده‌اند، مهم‌ترین و فوری‌ترین سؤال این بوده است: «آیا پول من بازمی‌گردد؟». دستگاه قضایی تلاش‌هایی برای بازپرداخت خسارت‌ها انجام داده، اما این مسیر با چالش‌های زیادی همراه بوده است.
پرداخت‌های اولیه و روند جبران خسارت
در مرحله تحقیقات مقدماتی، بخشی از وجوه موجود به برخی کاربران پرداخت شد. طبق گزارش‌ها، حدود ۲۴,۸۰۲ نفر از کاربران، که عمدتاً شامل کسانی بودند که موجودی حساب آنها تغییری نکرده یا میزان واریزی آنها از برداشت‌شان بیشتر بوده، موفق به دریافت بخشی از خسارت خود شدند.
نکته مهم این است که قوه قضاییه تلاش کرد مبالغ پرداختی را بر اساس نرخ روز ارز محاسبه کند تا قدرت خرید سرمایه‌گذاران حفظ شود. با این حال، بررسی‌های میدانی در بین مالباختگان نشان می‌دهد که بیش از ۸۶٪ از آنها هنوز هیچ وجهی دریافت نکرده‌اند، به‌ویژه کسانی که مبالغ بیشتری سرمایه‌گذاری کرده بودند.
تجمع مالباختگان کریپتولند منبع
منابع مالی پرداخت خسارت
مبالغ پرداخت‌شده از محل دارایی‌های توقیف‌شده متهمان تأمین شده است. این منابع شامل وثیقه‌های ضبط‌شده و سایر اموال کشف‌شده از افراد محکوم است. به این ترتیب، بازپرداخت‌ها مستقیماً از اموال کسانی انجام می‌شود که مسئول از بین رفتن سرمایه کاربران بوده‌اند.
چالش‌ها و حواشی پرونده – فرار و هک بزرگ
مسیر رسیدن به عدالت در پرونده کریپتولند با اتفاقاتی غیرمنتظره و دراماتیک همراه شد؛ رخدادهایی که بیشتر شبیه سناریوهای یک فیلم جنایی هستند تا واقعیت.
هک کیف پول دیجیتال و بازیابی وجوه
در حالی که سینا استوی به‌صورت موقت و با قرار وثیقه آزاد شده بود تا در روند بازپرداخت خسارت‌ها مشارکت کند، حادثه‌ای بزرگ رخ داد: کیف پول دیجیتال او هک شد[منبع]. در این حمله، مبلغی در حدود ۱۱۰ میلیارد تومان به سرقت رفت. با این حال، پیگیری‌های فنی و قضایی نتیجه‌بخش بود. نهادهای مربوطه توانستند هویت هکر را شناسایی کنند و تمام وجوه سرقت‌شده را به طور کامل بازیابی نمایند. این مبالغ مجدداً وارد صندوق دارایی‌هایی شد که برای جبران خسارت مالباختگان در نظر گرفته شده‌اند.
فرار سینا استوی و تعقیب بین‌المللی
با وجود اینکه سینا استوی تحت ممنوع‌الخروجی رسمی قرار داشت، در اقدامی غیرقانونی از کشور فرار کرد؛ آن هم زمانی که با قرار وثیقه آزاد بود. این فرار ناگهانی، ضربه بزرگی به روند پیگیری پرونده وارد کرد و فرآیند اجرای عدالت را با مانع جدی مواجه ساخت.
در واکنش به این اقدام، مقامات قضایی ایران بلافاصله درخواست “اعلان قرمز اینترپل” را صادر کردند[منبع]. این درخواست به معنای تعقیب بین‌المللی و پیگیری رسمی برای استرداد مجرم است. گزارش‌هایی غیررسمی حاکی از آن است که وی در فرانسه مشاهده شده و تلاش‌ها برای بازگرداندن او به کشور همچنان ادامه دارد.
رأی نهایی دادگاه و احکام صادره
در آبان‌ماه ۱۴۰۲، پس از برگزاری چهار جلسه رسمی رسیدگی، شعبه پنجم دادگاه انقلاب ویژه جرائم اقتصادی، رأی نهایی خود را درباره پرونده کریپتولند صادر کرد.
احکام صادره برای سینا استوی و سایر متهمان
سینا استوی، متهم اصلی این پرونده، به‌صورت غیابی محکوم شد. طبق حکم دادگاه، او به:
- ۱۵ سال حبس تعزیری
- ۷۵ ضربه شلاق
- پرداخت جریمه نقدی
- بازگرداندن کامل اموال به مالباختگان
- و محرومیت دائمی از خدمات دولتی
محکوم گردید.
برادر او، مهدی استوی نیز به ۸ سال زندان و جریمه‌های مالی مشابه محکوم شد.
سایر متهمان این پرونده، بسته به نقش و میزان تخلف، به حبس‌هایی بین ۱ تا ۵ سال و جریمه‌های نقدی محکوم شدند.
همچنین، دادگاه در حکم خود، دستور به انحلال رسمی شرکت «یکتا اکسیر سبز» را صادر کرد[منبع]. این شرکت، شخصیت حقوقی پشت صرافی کریپتولند بود و به صورت رسمی فعالیت‌های این پلتفرم را در چارچوب تجاری هدایت می‌کرد.
القاصی، رئیس کل دادگستری استان تهران گفت: در حال حاضر بخش قابل توجهی از پرونده‌های کثیرالشاکی مرتبط با موضوع رمزارز و صرافی‌های غیرمجاز همچون «کریپتولند» هستند که در بخشی از این نوع پرونده‌ها، متهمان شناسایی و به حبس‌های طویل‌المدت محکوم شدند و اموالی نیز از آنها شناسایی و توقیف گردید؛ اما در مقام اجرای آرا صادره بعضا مشکلاتی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به عدم تکافوی طلب شکات و فروش اموال توقیف شده اشاره کرد. [منبع]
نظارت و بازدید‌های مستمر رئیس قوه قضاییه بر پرونده کریپتولند
طبق گزارش خبرگزاری میزان، رئیس قوه قضاییه در جریان بازدید اخیر خود از مجتمع قضایی تخصصی ویژه رسیدگی به جرائم اقتصادی تهران، در شعبه دوم اجرای احکام دادسرای ناحیه ۳۲ حاضر شد و به مطالعه و بررسی اجمالی پرونده‌ای کثیرالشاکی در حوزه رمزارز‌ها موسوم به «کریپتولند» پرداخت.
درس‌هایی برای سرمایه‌گذاران – چگونه در دنیای پرریسک ارزدیجیتال حرکت کنیم
به‌عنوان یک تحلیل‌گر ارزدیجیتال، وظیفه خود می‌دانم که از دل این پرونده، نکات مهمی را برای آگاهی مخاطبان و سرمایه‌گذاران بیرون بکشم. ماجرای کریپتولند اگرچه تلخ بود، اما در عین حال آموزنده و ضروری است.
خطرات صرافی‌های بدون مجوز
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این بحران، این بود که کریپتولند بدون داشتن مجوز رسمی فعالیت می‌کرد. نبود نظارت قانونی، دقیقاً همان خلأیی است که باعث شد زمینه برای تخلفات و سوء‌استفاده‌های مالی فراهم شود.
مقامات قضایی نیز به‌درستی تأکید کرده‌اند که فقدان چارچوب قانونی مشخص در حوزه ارزدیجیتال، از عوامل اصلی شکل‌گیری این تخلف بزرگ بود. وقتی یک صرافی تحت نظارت قانونی نیست، هیچ سازوکار الزام‌آوری برای حفاظت از دارایی کاربران وجود ندارد. منبع: اظهارات رئیس دادگستری استان تهران
سرمایه‌گذاری آگاهانه در دارایی‌های دیجیتال
وعده سودهای غیرواقعی و بالا، همیشه باید به‌عنوان یک زنگ خطر جدی تلقی شود. مسئولان قضایی بارها از خود پرسیده‌اند که چگونه ممکن است در شرایط واقعی اقتصادی، چنین سودهایی تضمین شود؟ این سؤال باید ذهن هر سرمایه‌گذاری را به خود مشغول کند.
سرمایه‌گذاری در ارزدیجیتال، ماهیّتاً پرریسک و بدون تضمین سود است. بنابراین هر فردی که وارد این حوزه می‌شود، باید با آگاهی کامل و دیدی محتاطانه عمل کند.
در تحلیل‌های تیم میهن سیگنال، به این نتیجه رسیدیم که بررسی دقیق پیشینه صرافی و ماهیت پروژه‌ای که روی آن سرمایه‌گذاری می‌شود، نه یک گزینه اختیاری، بلکه یک الزام حیاتی است.
مسیر پیش‌روی مالباختگان کریپتولند
اگرچه پرونده قضایی صرافی کریپتولند به پایان خود نزدیک شده، اما برای هزاران مالباخته، این مسیر همچنان ادامه دارد. دستگاه قضایی بارها تأکید کرده است که متعهد به جبران خسارت کامل تمامی مالباختگان است و همچنان پیگیر بازداشت و استرداد بنیان‌گذار فراری این صرافی می‌باشد. روند بررسی و تسویه مطالبات باقیمانده همچنان ادامه دارد. پرداخت‌ها از محل اموال توقیف‌شده متهمان انجام می‌شود و تلاش می‌شود تا با توجه به نرخ روز، قدرت خرید سرمایه‌های بازپرداخت‌شده حفظ شود. این فرآیند دشوار، زمان‌بر و پیچیده است، اما همچنان در حال پیگیری و پیشرفت است.
برای افرادی که همچنان منتظر رسیدگی به وضعیت خود هستند، بسیار ضروری است که فقط از طریق اطلاعیه‌های رسمی دستگاه قضایی و منابع خبری معتبر پیگیر اخبار باشند. از شایعات فضای مجازی و اطلاعات تأییدنشده پرهیز کنید. اگرچه [طبق خبر منتشر شده در سایت پلیس فتا] مهلت ثبت‌نام برای مطالبات قبلاً به پایان رسیده است، اما ارتباط با منابع رسمی تنها راه مطمئن برای پیگیری روند بازپرداخت است. همچنین برای جلوگیری از تکرار چنین تجربه‌هایی، ضروری است که:
- با روش‌های شناسایی پروژه‌های مشکوک و کلاهبرداری‌های رایج در ارزدیجیتال آشنا شوید.
- دارایی‌های دیجیتال خود را به شکل اصولی امن‌سازی کنید.
- فقط از صرافی‌های معتبر و دارای مجوز برای خرید و فروش ارزدیجیتال استفاده نمایید.
پیشنهاد می‌کنیم راهنماهای جامع میهن سیگنال درباره پیشگیری از کلاهبرداری و انتخاب صرافی‌های ایمن را مطالعه کنید تا در آینده با اطمینان بیشتری در این حوزه فعالیت داشته باشید.
نظرتان را درباره‌ی مقاله «ماجرای کریپتولند به کجا رسید؟ راهنمای مالباختگان برای نحوه بازگرداندن دارایی» با ما درمیان بگذارید.
امتیاز نقدینگی: 
امتیاز محبوبیت: 
امتیاز عملکرد: 
فاصله زمانی با ATH: 
فاصله قیمتی با ATH: 
